FX.co ★ 6 kobiet naukowców, które nigdy nie otrzymały zasłużonego uznania

Nettie Maria Stevens (odkrycie chromosomów X i Y)

Nettie Maria Stevens (1861-1912) była amerykańskim naukowcem przełomu XIX i XX wieku. W tamtych czasach kobiety miały ograniczone możliwości kariery. Jednak Stevens włożyła wiele wysiłku w to, aby zostać naukowcem. Ukończyła college w wieku 19 lat i została przyjęta do Bryn Mawr College, gdzie obroniła doktorat. Kiedy miała 38 lat, jej kariera była u szczytu. Badając embriogenezę owadów, naukowiec odkryła, że plemniki zawierały zarówno chromosomy X, jak i Y, podczas gdy komórki jajowe miały tylko chromosom X. W ten sposób Stevens odkryła, że płeć organizmu jest określana przez chromosomy płci. Pisała o tym w pracy opublikowanej w 1905 roku. Inny genetyk, Edmund Beecher, pracował nad podobnym projektem równoległe ze Stevens. Przeczytał o jej odkryciu i ponownie wydał artykuł o podobnej tematyce pod swoim nazwiskiem. Chociaż zarówno Wilson, jak i Stevens prowadzili te same badania, odkrycie to przypisuje się wyłącznie Wilsonowi.

Lise Meitner (odkrycie rozszczepienia jądra atomowego)

Lise Meitner, przyszła fizyk i radiotechnik, urodziła się w Wiedniu w 1878 roku. W 1907 r. wraz z chemikiem Otto Hahnem badali właściwości promieniotwórczości w Instytucie Chemii Cesarza Wilhelma. W latach dwudziestych Meitner opracowała teorię wewnętrznej budowy jądra i odkryła efekt Augera, przejścia elektronów w stanie wzbudzonego atomu. Teoria została nazwana na cześć francuskiego naukowca Pierre'a Augera. W 1939 roku Otto Hahn opublikował wyniki wspólnych badań opisujących rozszczepienie jądra uranu. Meitner przedstawiła teorię na temat podstawy tego procesu. Zasugerowała, że rozszczepienie jądra atomu może wywołać reakcję łańcuchową prowadzącą do dużej emisji energii. W 1945 roku Otto Hahn otrzymał Nagrodę Nobla za odkrycie rozszczepienia jądra atomu, natomiast wkład naukowy Meitner został doceniony dopiero w 1949 roku, kiedy otrzymała medal Maxa Plancka.

Rosalind Franklin (odkrycie struktury podwójnej helisy DNA)

Rosalind Elsie Franklin (1920-1958) była angielską genetyczką. Studiowała chemię fizyczną w Newnham College na Uniwersytecie Cambridge. Zajmowała się analizą promieni rentgenowskich. Franklin badała trajektorię promieniowania rentgenowskiego wychodzącego przez sieć krystaliczną. W 1951 roku pracowała w laboratorium Johna Randalla, gdzie metodę tę wykorzystano do określenia struktury DNA. Rok później Franklin zrobiła zdjęcie pokazujące spiralną strukturę DNA, które w późniejszym czasie jej koledzy biolodzy, James Watson, Francis Crick i Maurice Wilkins, wykorzystali wraz z danymi badań do stworzenia znanego wszystkim modelu DNA. Badaczka pracowała latami nad strukturą molekularną wirusów. W 1961 roku Wilkins, Watson i Crick otrzymali Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny za odkrycie struktury DNA. Rosalind Franklin nie miała szans na otrzymanie nagrody z powodu nagłej śmierci na raka w 1958 roku.

Cecilia Helena Payne (skład chemiczny gwiazd)

Cecilia Helena Payne była kolejną angielską kobietą-naukowcem, której wkład w naukę trudno nie docenić. Urodziła się w Wendover w Anglii w 1900 roku. W 1919 roku rozpoczęła naukę w Newnham College na Uniwersytecie Cambridge. Payne studiowała tam botanikę, fizykę, chemię i astronomię. W 1923 została przyjęta do Obserwatorium Harvarda w Stanach Zjednoczonych. W wieku 25 lat Payne napisała pracę doktorską, opisując w niej, że gwiazdy składają się głównie z helu i wodoru. Jednak autorytatywni naukowcy namawiali ją, aby nie spieszyła się ze swoimi wnioskami, ponieważ zakładali, że skład pierwiastkowy Słońca i Ziemi jest zbliżony do siebie. W związku z tym badaczka musiała zrezygnować ze swoich wcześniejszych teorii. Cztery lata później astronom Henry Norris Russell uzyskał podobny wynik, potwierdzając teorię Payne. W swojej pracy Russell docenił osiągnięcia swojej koleżanki. Niemniej jednak zwykle tylko jemu przypisuje się to odkrycie. W 1956 roku Cecilia Payne została pierwszą kobietą, która została pełnoprawnym profesorem na Wydziale Sztuki i Nauki na Harvardzie oraz pierwszą kobietą, która została dziekanem wydziału na tym prestiżowym uniwersytecie.

Mary Anning (odkrycia w paleontologii)

Mary Anning, urodzona w 1799 w Lyme Regis w Anglii, wniosła wielki wkład w rozwój paleontologii. Anning najprawdopodobniej zainteresowała się skamieniałościami dzięki ojcu, który je wyszukiwał i sprzedawał. Jej pierwszym ważnym odkryciem był szkielet ichtiozaura. Sprzedała go do Everard Home, gdzie napisano pracę na temat skamielin. Pięć lat później szkielet został wystawiony w Muzeum Brytyjskim w Londynie. W latach 1815-1819 Anning znalazła jeszcze kilka całych szkieletów ichtiozaurów. Część z nich trafiła do lokalnych muzeów. W wieku 24 lat odkryła pierwszy kompletny szkielet plezjozaura. Dzięki temu Mary Anning stała się znana w kręgach paleontologicznych w Europie. W 2010 roku Towarzystwo Królewskie uznało ją za jedną z dziesięciu najbardziej wpływowych brytyjskich kobiet w historii nauki.

Alice Ball (opracowanie skutecznego leczenia trądu)

Alice Augusta Ball jest uznawana za pionierkę medycyny. Urodziła się w Seattle w stanie Waszyngton w 1892 roku. Ball studiowała chemię na Uniwersytecie Waszyngtońskim, uzyskując tytuł licencjata z farmacji i chemii farmaceutycznej. Prowadziła również badania nad olejem chaulmoogra na Uniwersytecie Hawajskim. Wcześniej był on najlepszym dostępnym środkiem leczniczym na trąd. Ze względu na gorzki smak trudno było go przyjmować, a wysoka lepkość utrudniała wstrzykiwanie. Podczas swoich badań Ball zachorowała i zmarła, zanim zdążyła opublikować swoje wyniki. Uczynił to chemik Arthur Dean. Proces wytwarzania ekstraktu stał się znany jako "Metoda Deana". W rzeczywistości Uniwersytet Hawajski nie uznawał badań Alice Ball przez 90 lat. Dopiero w 2000 roku uczelnia uhonorowała Ball poświęcając jej tablicę pamiątkową. W marcu 2016 roku magazyn Hawai'i dodał nazwisko badaczki do listy najbardziej wpływowych kobiet w historii Wysp Hawajskich.