FX.co ★ Co wiadomo o pandemiach przed COVID-19: najgorsze choroby ludzkości

Dżuma Justyniana

Za pierwszą pandemię uważa się tak zwaną „dżumę Justyniana”, która rozpoczęła się za panowania cesarza bizantyjskiego Justyniana I i trwała w oddzielnych wybuchach w okresie VI - VIII wieku n.e.

Według historyków plaga dotarła do Konstantynopola szlakami handlowymi przez Egipt z Etiopii. Jego nosicielami były pchły żyjące w wełnie szczurów okrętowych.

Przechodząc przez Afrykę Północną, Arabię, Azję i Europę, objęła cały cywilizowany świat tamtych czasów i, według różnych szacunków, pochłonęła życie prawie jednej trzeciej światowej populacji - od 90 do 150 milionów ludzi.

Dżuma (czarna śmierć)

„Czarna śmierć” była drugim wybuchem pandemii dżumy i miała miejsce w XIV wieku. Charakteryzowała się wyjątkowo ciężkim stanem ogólnym, gorączką, uszkodzeniem węzłów chłonnych, płuc i innych narządów wewnętrznych, posocznicą. Czynnikami chorobotwórczymi były pchły pasożytujące na szczurach.

Z terytorium Afryki, Indii i Chin plaga szybko przeniosła się do Europy, niszcząc nawet połowę jej ludności. Następnie na niektórych terytoriach europejskich doszło do kilku mniejszych wybuchów.

„Czarna śmierć” została całkowicie pokonana dopiero w 1947 roku. Radzieccy naukowcy wymyślili streptomycynę i przetestowali ją podczas wybuchu zarazy w Mandżurii.

Cholera

Świat dowiedział się o tej ostrej chorobie biegunkowej w czasie globalnych zmian klimatycznych związanych z erupcją wulkanu Tambor w 1815 r.

Wpływ wulkanicznej zimy doprowadził do mutacji cholery vibrio i kilku epidemii. Po raz pierwszy trafił do Rosji w latach 1830–1831. Uważa się, że wybuch drugiej pandemii miał miejsce w delcie rzeki Ganges w Indiach. Do chwili obecnej odnotowano 7 pandemii cholery.

Obecnie cholera jest chorobą endemiczną i występuje w tych krajach świata, w których poziom rozwoju społecznego jest niezwykle niski, a dostęp do czystej wody i infrastruktury sanitarnej jest ograniczony.

Grypa „Hiszpanka”

„Hiszpanka” trafiła do osłabionej wojną Europy z Półwyspu Iberyjskiego. Z przodu sytuację pogarszały złe odżywianie, brak podstawowej higieny i niezbędnych leków. Ofiarami hiszpańskiego wirusa grypy stali się silni ludzie - młodzi ludzie w wieku od 20 do 40 lub 45 lat.

W 1918 roku wirus rozprzestrzenił się na cały świat, co doprowadziło do najgorszej pandemii w historii ludzkości. Według najbardziej konserwatywnych szacunków w ciągu półtora roku pochłonęło 100 milionów ludzkich żyć.

Echa hiszpańskiego szczepu to wirusy ptasiej i świńskiej grypy, które poruszyły światem w 2007 i 2009 roku.

Ospa

Nie wiadomo na pewno, kiedy wirusy ospy po raz pierwszy poruszyły światem. Przypuszczalnie miejscem pierwszych zakażeń stał się Bliski Wschód.

Pierwsza pandemia choroby ogarnęła Chiny w IV wieku n.e. Kolejne fale przetoczyły się przez Koreę i Japonię. Podczas podbojów arabskich z VII - VIII wieku ospa rozprzestrzeniła się z Hiszpanii do Indii. Inwazja Normanów na Paryż w IX wieku rozprzestrzeniła ją w całej Europie, a stamtąd - w całym świecie. W XVII - XVIII wieku ospa szalała w Europie i Rosji, zabijając rocznie kilka milionów ludzkich żyć.

Ospa jest straszna nie tylko dlatego, że ciężko przebiega, ale także z powodu jej powikłań, w tym brzydkich blizn i utraty wzroku. W 1928 roku została pokonana dzięki szczepionce.

HIV

Sytuacja z rozprzestrzenianiem się wirusa HIV została uznana za pandemię w 1981 r. Do tej pory około 25 milionów ludzi zmarło z powodu nabytego zespołu niedoboru odporności.

Niedawny raport UNAIDS stwierdza, że ostatnimi regionami na świecie, w których epidemia HIV nadal szybko się rozprzestrzenia, są Europa Wschodnia i Azja Środkowa.

Sytuacja rozprzestrzeniania się pandemii „dżumy XXI wieku” w innych regionach jest nadal trudna i wymaga finansowania na zakup leków i profilaktykę.