Eksperci Światowego Forum Ekonomicznego opublikowali swój coroczny raport na temat globalnych zagrożeń, przedstawiający kluczowe ryzyka, które mogą wpłynąć na świat w ciągu najbliższych dwóch lat. Przyjrzyjmy się czynnikom, które będą stanowić największe wyzwania dla społeczności międzynarodowej w bieżącym i przyszłym roku.
1. Dezinformacja
Rozwój technologii, zwłaszcza sztucznej inteligencji, ułatwił tworzenie i rozpowszechnianie dezinformacji, prowadząc do wzrostu liczby syntetycznych treści i sfabrykowanych wiadomości. Stwarza to sprzyjające warunki do manipulowania opinią publiczną i destabilizacji społeczeństwa.
2. Ekstremalne zjawiska pogodowe
Z powodu zmian klimatycznych świat coraz częściej zmaga się z klęskami żywiołowymi, takimi jak ekstremalne fale upałów, powodzie i huragany. Zjawiska te powodują znaczne szkody w gospodarce, niszczą infrastrukturę i negatywnie wpływają na zdrowie społeczeństwa. Na przykład w 2023 roku straty gospodarcze spowodowane klęskami żywiołowymi przekroczyły 200 miliardów dolarów.
3. Konflikty zbrojne między państwami
Według 23% ekspertów Światowego Forum Ekonomicznego konflikty zbrojne stanowią największe zagrożenie dla światowej gospodarki w najbliższych latach. Eskalacja napięć geopolitycznych może doprowadzić do wzrostu cen energii i surowców, zakłóceń w łańcuchu dostaw, zaostrzenia polityki sankcyjnej oraz spadku poziomu inwestycji, wywołując inflację i globalne spowolnienie gospodarcze.
4. Polaryzacja społeczna
Społeczeństwo staje się coraz bardziej podzielone ze względu na różnice w poglądach politycznych, społecznych i kulturowych. Pogłębiająca się polaryzacja utrudnia dialog, zaostrza napięcia i podsyca radykalne nastroje. Badania pokazują, że w 2023 roku zaufanie do instytucji państwowych spadło w 24 z 28 czołowych krajów świata.
5. Cyberprzestępczość
Rosnące uzależnienie od technologii cyfrowych zwiększa ryzyko cyberataków. Cyberwojny i cyberszpiegostwo mogą zakłócić działanie infrastruktury krytycznej, prowadząc do poważnych strat gospodarczych. Eksperci IBM prognozują, że w 2025 roku globalne straty spowodowane cyberprzestępczością mogą przekroczyć 10,5 biliona dolarów, co czyni ją jednym z najkosztowniejszych zagrożeń dla światowej gospodarki.
6. Zanieczyszczenie środowiska
Ciągłe zanieczyszczenie środowiska powoduje ogromne szkody dla ekosystemów i zdrowia ludzi. Około 7 milionów osób umiera rocznie z powodu chorób związanych z zanieczyszczeniem powietrza. Odpady plastikowe w oceanach niszczą ekosystemy morskie i stanowią zagrożenie dla bezpieczeństwa żywnościowego. Równie niebezpieczne jest zanieczyszczenie gleby: według ONZ około 33% gleb na świecie uległo już degradacji z powodu odpadów chemicznych, pestycydów i niezrównoważonego rolnictwa.
7. Nierówności społeczne
Poszerzająca się przepaść między bogatymi a biednymi zaostrza napięcia społeczne i utrudnia zrównoważony rozwój. Nierówności ekonomiczne ograniczają dostęp do edukacji, opieki zdrowotnej i innych podstawowych usług dla dużej części społeczeństwa, spowalniając ogólny postęp i zwiększając ryzyko niepokojów społecznych.
8. Migracja przymusowa
Konflikty, kryzysy gospodarcze oraz zmiany klimatyczne zmuszają miliony ludzi do opuszczenia swoich domów. Według danych ONZ w 2023 roku liczba przymusowych przesiedleńców osiągnęła rekordowe 100 milionów. Masowa migracja wywiera presję na kraje przyjmujące, stwarzając wyzwania społeczne i ekonomiczne oraz podsycając nastroje ksenofobiczne.
9. Konfrontacja geoekonomiczna
Zaostrzająca się rywalizacja gospodarcza między państwami, przejawiająca się w wojnach handlowych, sankcjach i środkach protekcjonistycznych, destabilizuje globalne rynki. Takie konfrontacje zakłócają łańcuchy dostaw, zwiększają koszty towarów i usług oraz spowalniają wzrost gospodarczy. Przykładem tego są trwające spory handlowe między USA a Chinami, które spowodowały znaczną zmienność na rynkach globalnych w ostatnich latach.
10. Erozja praw człowieka i wolności obywatelskich
W niektórych regionach obserwuje się coraz większe ograniczenia podstawowych praw i wolności, takich jak wolność słowa, zgromadzeń i prasy. Podważa to wartości demokratyczne i może sprzyjać wzrostowi autorytaryzmu. Organizacje międzynarodowe odnotowują nasilenie prześladowań dziennikarzy, aktywistów i przedstawicieli mniejszości, apelując o zdecydowane działania na rzecz ochrony praw człowieka na świecie.